hanging out in Hanga Roa

Hanging out in Hangaroa

Op zondag 9 december vertrekken we in alle vroegte uit Punta Arenas . Om half vijf landen we op Paaseiland. Een  luchthaven met een startbaan die even lang is als het eiland breed is, een vertrekhal formaat 3 klaslokalen.  Zelfs een space shuttle kan er landen.

We worden verwelkomd door Alvarito (eigenlijk Alvaro , maar zijn vader leeft nog) met “iorana”, wat welkom betekent en hij hangt twee bloemenslingers om onze nek.  Onze bagage wordt in een 4 WD gelegd en we vertrekken  richting hostal. Voordat we de parkeerplaats af zijn heeft Alvaro naar tig mensen gezwaaid en een aantal gesprekjes gevoerd. Dat blijkt de sfeer van het eiland goed weer te geven. Gemoedelijk, iedereen kent iedereen.

Ons hostal ligt op nog geen 3 minuten rijden van de luchthaven maar de rit wordt uitgebreid met een tour door Hanga Roa, de enige plaats op het eiland. We zien slanke en minder slanke mensen met Polynesische trekken. Stoere mannen met ruige haardossen in rasta kapsel, knot of paardestaart, vrouwen met echte bloemen in het gitzwarte lange haar.  De zee is oneindig blauw en op de golven proberen “hunks” zich staande te houden op surfplanken. De eerste moai staan aan het haventje. Wow!!!!

We kijken onze ogen uit terwijl Alvaro ons de supermarkt, Tia Bertha(waar de beste empanada’s verkocht worden)restaurants en de panadaria wijst. De panadaria blijkt naast ons hostal te liggen waar we na de tour (10 minuten) aankomen. Ondertussen heeft Alvaro kans gezien om ons zijn opmerkelijke familiegeschiedenis te vertellen die nauw verbonden is met de ontwikkeling van het eiland.

De huidige bekendheid van Paaseiland is begonnen met de komst van Thor Heyerdaal in 1956, die de toenmalige burgemeester vroeg of het mogelijk was om de moai, die allemaal omgevallen waren in de loop van de eeuwen, rechtop te zetten. Dat was het begin van de “ werderopstanding” van de moai. Deze burgemeester, de grootvader van Alvaro, zette m.b.v. een aantal sterke mannen 10 moai overeind. Een beetje moai weegt enkele tonnen dus geen geringe prestatie.

De burgemeester zelf was niet zo gelukkig met zijn prestatie. Toen bij de feestelijkheden  ter gelegenheid hiervan zijn 14 jarige dochter en nog een familielid verongelukten, geloofde hij door de geesten van de moai getroffen te zijn. Hij verliet samen met zijn vrouw het eiland om er nog een keer terug te keren om zijn kinderen op te halen. Zie hier het persoonlijk drama en mysterie van Alvaro en zijn familie. Nog steeds is de geschiedenis van Paaseiland met mysteries omgeven….en dat legt het toerisme geen windeieren.

’s Maandags hebben we Hanga Roa  verder verkend. Begeleid door honden, uitwijkend voor loslopende paarden zijn we naar Tahad Archaological Complex gelopen. We nemen de eerste foto’s  en schuilen voor de regen in het kantoor van de guarda  parque, waar een enthousiaste parkwachter ons van verdere informatie voorziet.

Na een wandeling langs de kust van een onstuimige zee zijn we via de haven, met moai, naar ons hostal gelopen. Ondertussen steeds nieuwsgieriger naar de beelden en symbolisch houtsnijwerk, die we overal op het eiland aantreffen.

De volgende dag, samen met een echtpaar uit Zimbabwe en een Amerikaan in Alvaro’s busje gestapt voor de eerste tour over het eiland. Hij vertelt over de langoren, waarvan niemand nog de herkomst kent, die over het eiland regeerden en de lagere klasse verplichtte tot het  maken van beelden uit vulkanisch gesteente. De beelden zelf stellen belangrijke mannen voor waarvan de geest en speciale eigenschappen door aanbidding van het beeld behouden blijft voor de gemeenschap. We zien een “ galerie” van moai bij Rano Raraku, de steengroeve,  zodat de keuze voor de juiste moai gemaakt kon worden.

Alvaro vertelt over de legenden en de geschiedenis van de “ birdman”. Over de symbolen die geesten af moeten schrikken.

De volgende dag gaan we verder met de tour over een ander gedeelte van het eiland. We komen bij de groeve waar de pukao, hoofdtooien, uitgehouwen werden. Overal over het eiland zien we deze rode ronde keien en moai liggen.

Dan komen we bij Orongo, een mysterieus dorp dat alles te maken heeft met de birdman. Dachten wij nog dat de “ bird” in birdman een of ander mytisch wezen was, blijkt het om een zwaluw te gaan die in september broedde op een klein rotsachtig  eiland voor de kust. Ineens horen we een verhaal dat overeenkomt met de traditie van het eerste kievitsei. Het verschil zit hem, behalve in de vogel, dat de man die het eerste zwaluwei in ontvangst nam een jaar lang, birdman was en over het eiland mocht regeren. De potentiele birdman zorgden voor de juiste klimmer/ zwemmer die de klus vanuit hun naam zou klaren. Het geheel werd met veel ceremonieel omgeven.

Of de betreffende zwaluw voor of nadat Chili de burgemeester ging benoemen naar Tahiti is uitgeweken kan nog een onderwerp van onderzoek worden.

Uiteindelijk is de hele cultuur waarschijnlijk verdwenen door een gebrek aan voedsel voor 20.000 mensen op een eiland 1^1/₂ keer zo groot als Texel. Ook waren voor het vervoer van de beelden over het eiland alle bossen gekapt. Er brak een opstand uit en het was gedaan met het uithouwen van beelden, die vanaf dat moment o.a voor de huizenbouw gebruikt werden. Het geheel spreekt dusdanig tot de verbeelding dat Kevin Kostner er de film Rapa Nui over gemaakt heeft. Aangezien onze eigen Alvaro hierbij betrokken was, moet het wel historisch juist zijn.

’s Avonds bezoeken we een traditionele dansshow waar de viriliteit vanaf druipt. Er bleken nog meerdere gebruiken met mysteries omgeven te zijn, zo blijkt uit deze dansen.

Donderdag staat er een stralende zon aan de hemel. Na de aanschaf van het gebruikelijke t-shirt en een bezoek aan de plaatselijke kerk, waar we een vermenging van religies zien, zoals we die nog nooit gezien hebben, vertrekken we naar Anakena Beach. Niet alleen de naam doet exotisch aan.  Een Bounty strand met cultureel extra.

Op vrijdag doet Marlene nog een poging  om de zonsopgang bij Tonga Riki (16 moai) te gaan fotograferen. Het taxiritje hier naar toe blijkt slechts € 50 te kosten. En daarmee zijn we bij het enige minpuntje van dit prachtige eiland. Omdat de aanvoer van producten naar Paaseiland duur is, krijgen de oorspronkelijke  eilandbewoners allerlei privileges van de Chileense regering. Zo betalen ze geen belasting en is de benzineprijs gesubsidieerd. Het heeft er alle schijn van dat de gemiddelde ondernemer op Paaseiland de toerist als een vertegenwoordiger van de regering ziet, gezien de prijzen die men noemt. Een beetje onderhandelingsgeest heb je hier dan ook wel nodig. In ieder geval heeft Marlene de zich beperkt tot de foto van palmbomen bij zonsopgang.

Na het laatste “iorana”, naast welkom ook tot ziens, verlaten we Paaseiland.

Nu zitten we in Auckland, Nieuw Zeeland, morgen vliegen we door naar Christchurch en ontmoeten we Erika en Marco.